دومین جشنواره بین‌المللی «امر به معروف و نهی از منکر» با شعار «هنر، رسانه و مسئولیت اجتماعی» فعالیت رسمی خود را آغاز کرده است. این رویداد فرهنگی با هدف نهادینه‌سازی این مفهوم در عرصه‌های فرهنگی و رسانه‌ای، از هنرمندان سراسر جهان دعوت به مشارکت کرده است.

فراخوان این جشنواره از ۱۷ آبان‌ماه ۱۴۰۴ آغاز شده و هنرمندان تا ۱۲ دی‌ماه فرصت دارند آثار خود در قالب‌های فیلم کوتاه، پویانمایی، نماهنگ، مستند و پادکست را به دبیرخانه جشنواره ارسال کنند. مراسم معرفی آثار منتخب در ۳۰ دی و اختتامیه در بهمن‌ماه برگزار خواهد شد.

به همین مناسبت، پایگاه خبری تابناک میزبان گفت‌وگویی ویژه با حضور پرویز فارسیجانی، نویسنده و پژوهشگر، مهدی عظیمی میرآبادی تهیه‌کننده سینما و تلویزیون و زهرا مسعود، استاد دانشگاه و فعال فرهنگی بود. محور اصلی این گفت‌و‌گو، نقش هنر و رسانه در ارتقای مسئولیت اجتماعی بود.

«پرویز فارسیجانی» نویسنده، محقق و پژوهشگر در ابتدای این میزگرد، با تأکید بر جایگاه جشنواره به عنوان یک فرصت استراتژیک بیان کرد: جشنواره‌ای مانند «معروف» باید بتواند در جامعه گفتمان‌سازی کند و فضایی برای تبادل اندیشه‌های نو ایجاد نماید.

وی ادامه داد: هدف تنها برگزاری یک رویداد سالیانه نیست؛ بلکه ایجاد انگیزه در هنرمندان برای خلق آثاری است که بتوانند در سطح جامعه تأثیرگذار باشند. اگر این اتفاق بیفتد، جشنواره از یک تریبون ساده فراتر رفته و به ابزاری برای جریان‌سازی تبدیل می‌شود.

این پژوهشگر افزود: تمرکز اصلی باید بر گسترش و ترویج «معروف» باشد. اگر ما بتوانیم ارزش‌های مثبت را در جامعه نهادینه کنیم، به صورت طبیعی زمینه برای کاهش "منکر" فراهم می‌شود. این یک رویکرد ایجابی و اثرگذارتر است.

فارسیجانی در بخش دیگری از صحبت‌های خود هشدار داد: «خطر اصلی برای چنین جشنواره‌هایی، افتادن در دام شعارزدگی و کلیشه‌پردازی است. جشنواره "معروف" باید با صداقت و عمل پیش برود و خودش به نمایش‌دهنده عینی همان ارزش‌هایی باشد که از دیگران طلب می‌کند.»

«مهدی عظیمی میرآبادی» تهیه کننده سینما و تلویزیون، با نگاهی به مدیریت فرهنگی و لزوم ثبات در برگزاری رویداد‌ها گفت: یکی از ضعف‌های برخی جشنواره‌های داخلی، تغییر پی در پی آیین‌نامه‌ها و سیاست‌گذاری‌ها در هر دوره است.

این تهیه‌کننده سینما تأکید کرد: برای جلب اعتماد هنرمندان و ایجاد مشارکت پایدار، باید قواعدی تدوین شود که استمرار و پایداری داشته باشند. هنرمند باید اطمینان داشته باشد که سرمایه‌گذاری فکری و هنری او در بلندمدت مورد توجه و پیگیری قرار می‌گیرد.

عظیمی میرآبادی سپس به یکی از چالش‌های اساسی در ترویج عمومی معروف اشاره کرد:مشکل زمانی عمیق‌تر می‌شود که بین گفتار و کردار برخی از مسئولان یا نهاد‌های الگو، تناقض آشکاری مشاهده شود.

وی مثال زد: وقتی از مردم خواسته می‌شود در مصرف برق صرفه‌جویی کنند، اما ساختمان‌های برخی دستگاه‌ها به‌طور چشمگیری بیش از حد عادی مصرف دارند، این دوگانگی پیام را تضعیف می‌کند. اعتماد عمومی مخدوش می‌شود.

این کارشناس رسانه راه حل را در روش‌های انتقال پیام دانست:گاهی بیان مستقیم یک توصیه اخلاقی ممکن است واکنش منفی ایجاد کند. اما اگر همان مفهوم با زبان هنر، به صورت غیرمستقیم و با خلاقیت ارائه شود، اثرگذاری آن به مراتب بیشتر و ماندگارتر خواهد بود.

در بخش دیگری از این نشست، «زهرا مسعود» استاد دانشگاه و فعال فرهنگی با طرح ضرورت بازتعریف مفهوم امر به معروف در دنیای امروز گفت:ما نیاز داریم که از گفتمان کلاسیک و فردمحور این مفهوم فاصله بگیریم. امروزه امر به معروف باید به یک کنش جمعی و همدلانه تبدیل شود.

این استاد دانشگاه اضافه کرد: این تحول گفتمانی، امکان بین‌المللی شدن مفهوم را نیز فراهم می‌آورد. «معروف» ارزشی جهانی است و می‌تواند حول محور‌های مشترک انسانی، هنرمندان ملل مختلف را گرد هم آورد.

مسعود یکی از کارکرد‌های مهم جشنواره را ایجاد شبکه دانست:این رویداد می‌تواند به نقطه تلاقی هنرمندان، فیلمسازان، پژوهشگران و فعالانی تبدیل شود که دغدغه مسئولیت اجتماعی دارند. این شبکه‌سازی، خود بستری برای تولید اندیشه و اثر است.

وی ادامه داد:در سطح ملی، چنین جشنواره‌ای با کانون‌سازی نیرو‌های پراکنده، می‌تواند یک جنبش نرم فرهنگی ایجاد کند. هنرمندان با الهام از یکدیگر و در تعامل با صاحب‌نظران، آثار عمیق‌تر و پرمخاطب‌تری خلق خواهند کرد.

خانم مسعود در پایان صحبت‌های خود بر نقش رسانه‌های نوین تأکید کرد:پادکست، شبکه‌های اجتماعی و قالب‌های دیجیتال جدید، ظرفیت بی‌نظیری برای گسترش پیام‌های اجتماعی در بین نسل جوان دارند. جشنواره باید از این ظرفیت‌ها به خوبی استفاده کند.

جمع‌بندی این گفت‌وگوی چالشی نشان می‌دهد که جشنواره بین‌المللی «معروف» در دومین دوره خود، با انتظارات و نگاه‌های تحول‌خواهانه‌ای رو‌به‌رو است. کارشناسان بر عبور از شکل سنتی و حرکت به سمت اثرگذاری عمیق و ملموس اجتماعی تأکید دارند.

به نظر می‌رسد موفقیت این جشنواره در گرو چند عامل کلیدی است:خروج از کلیشه، ایجاد سازوکار‌های پایدار و قابل اعتماد، بهره‌گیری هوشمندانه از زبان هنر و رسانه، و مهم‌تر از همه، تبدیل شدن به محلی برای هم‌افزایی و شبکه‌سازی نخبگان فرهنگی.

اکنون نگاه‌ها به دبیرخانه جشنواره و شیوه اجرای آن در این دوره دوخته شده است. آیا این رویداد بین‌المللی می‌تواند به محفلی پویا برای گفت‌وگوی فرهنگی و خلق آثار ماندگار تبدیل شود؟ پاسخ این سوال را آینده و کیفیت آثاری که تا دی‌ماه ارسال می‌شوند، مشخص خواهد کرد.